Beschermstatuten onroerend goed in een notendop

In België zijn de beschermstatuten voor onroerend goed een belangrijke manier om cultureel erfgoed, natuurgebieden en historische gebouwen te bewaren en te beschermen. Of je nu een beschermde woning wilt kopen, renoveren of een stuk grond bezit, het is cruciaal om te begrijpen hoe ze je plannen kunnen beïnvloeden. 

In dit blog bespreken we wat beschermstatuten zijn, welke soorten er bestaan en wat de gevolgen zijn voor eigenaars van beschermd onroerend goed. Heb je een advies nodig van een expert? Het team van Advocatenkantoor Pittoors & Hermans staat voor je klaar via info@pittoorsenhermans.be. 

Wat zijn beschermstatuten voor een onroerend goed?

Een beschermstatuut is een juridische status die door de overheid wordt toegekend aan bepaalde gebouwen, landschappen of locaties om hun historische, culturele, esthetische of ecologische waarde te beschermen. 

Dit kan variëren van individuele woningen tot hele stadsgezichten. Beschermde eigendommen zijn onderworpen aan een specifieke regelgeving die beperkingen oplegt aan wijzigingen, renovaties en het gebruik.

Soorten beschermstatuten in België

In België bestaan er verschillende soorten beschermstatuten, afhankelijk van de aard van het onroerend goed en de bescherming die het vereist:

Beschermde monumenten

Dit zijn individuele gebouwen of structuren die van bijzonder historisch of cultureel belang zijn. Voorbeelden zijn kastelen, oude molens of karakteristieke woonhuizen. Bescherming kan zich uitstrekken van het interieur, het exterieur en zelfs de omliggende tuinen of parken.

Beschermde stads- en dorpsgezichten

Dit statuut beschermt niet alleen individuele gebouwen maar hele straten of buurten met een historisch of esthetisch belang. De bedoeling is om het karakter van een bepaalde wijk te behouden. Voorbeelden hiervan zijn de historische centra van steden zoals Brugge of Gent.

Beschermde landschappen

Landschappen die van ecologisch, historisch of esthetisch belang zijn, kunnen ook worden beschermd. Dit kan gaan om natuurreservaten, parken of open ruimten die belangrijk zijn voor het behoud van de biodiversiteit of het landschap.

Beschermde archeologische sites

Dit zijn locaties met archeologische waarde. Bouwwerkzaamheden of grondwerken in deze gebieden vereisen vaak een archeologisch onderzoek en een goedkeuring voordat ze kunnen beginnen.

Gevolgen voor eigenaars van beschermd onroerend goed

Eigenaars van beschermd onroerend goed hebben zowel voordelen als verplichtingen. Enerzijds kunnen ze in aanmerking komen voor subsidies en fiscale voordelen voor het onderhoud en de restauratie ervan en kan er onder bepaalde voorwaarden zelfs worden afgeweken van de toepasselijke stedenbouwkundige voorschriften. Anderzijds zijn er beperkingen op wat ze met hun eigendom kunnen doen:

1. Renovatie en onderhoud: alle wijzigingen, renovaties of restauratiewerken moeten voldoen aan strikte regels en vereisen vaak een vergunning van de bevoegde overheid. Dit betekent dat eigenaars hun plannen moeten voorleggen aan de dienst Onroerend Erfgoed voor goedkeuring. Werken die zonder de juiste vergunningen worden uitgevoerd, kunnen leiden tot boetes en de verplichting om het werk ongedaan te maken.
2. Onderhoudsplicht: eigenaars zijn verplicht om hun eigendom in goede staat te houden. Dit omvat regelmatig onderhoud om verval te voorkomen. Indien een eigenaar nalaat het onroerend goed te onderhouden, kan de overheid ingrijpen en de nodige werken op kosten van de eigenaar uitvoeren.
3. Beperking op gebruik: beschermde gebouwen kunnen niet altijd vrij worden gebruikt voor commerciële doeleinden of andere functies, die niet in lijn zijn met hun beschermde status. Dit kan bijvoorbeeld beperkingen opleggen aan het omzetten van een historisch pand in een hotel of restaurant.

Conclusie

Of je nu een beschermd pand wilt kopen of reeds eigenaar bent, het is essentieel om goed geïnformeerd te zijn en advies bij experts in te winnen.

Bij Advocatenkantoor Pittoors en Hermans hebben we ruime ervaring met de juridische aspecten van beschermde onroerende goederen. Wij kunnen je begeleiden bij het navigeren door de regelgeving, het verkrijgen van de nodige vergunningen en het beschermen van je rechten als eigenaar. Neem contact met ons op via info@pittoorsenhermans en wij bekijken dan graag jouw vraag of probleem.